Van appartementiseren tot zacht verdichten. Een verkenning van het lokaal ruimtelijk beleid inzake zachte verdichting in de stadsrand

Het doel van dit onderzoek is om het lokaal ruimtelijk beleid inzake zachte verdichting in gemeentes gelegen in de banlieues van Brussel, Gent, Antwerpen en Leuven in kaart te brengen. Voortgaand op het onderzoek van Touati-Morel (2015) over lokaal ruimtelijk beleid inzake verdichting in de stadsrand van Parijs, wordt ervan uitgegaan dat de onderzochte gemeentes een flexibel harde verdichtingsbeleid, een interventionistisch harde verdichtingsbeleid, een stimulerend zachte verdichtingsbeleid of een anti-verdichtingsbeleid voeren, afhankelijk van hun politieke doelstellingen.

Een combinatie van documentanalyse en diepte-interviews brengt het lokaal ruimtelijk beleid inzake zachte verdichting in kaart. Voor de documentanalyse worden gemeentelijke ruimtelijke planningsdocumenten, opgemaakt door alle 31 gemeentes in de banlieues van Brussel, Gent, Antwerpen en Leuven, bestudeerd. Deze zijn zowel van verordenende als niet-verordenende aard.

Voor de diepte-interviews worden omgevingsambtenaren werkzaam in gemeentes in de banlieues van Gent en Antwerpen bevraagd. Op basis van dit onderzoek is gebleken dat de onderzochte gemeentes overwegend een anti-verdichtingsbeleid voeren. In uitzonderlijke gevallen wordt een stimulerend zachte verdichtingsbeleid gevoerd. Stedenbouwkundige verordeningen inzake woning- en parkeernormen zijn hiertoe een belangrijk middel. De verklaring achter dit gevoerde beleid is vooral te vinden in de politieke doelstellingen van elk lokaal bestuur. Het behouden en beschermen van de lokale landelijke identiteit is daarbij doorslaggevend. Verdichting, en ook zachte verdichting, wordt als snel gelijkgesteld aan “appartementisering”, iets wat niet past binnen de landelijke identiteit.