Gebed, Gebouw en Gemeenschap De vaak onzichtbare gebedshuizen

Mara Bouwens

Master Architectuur
2024 — 2025

studio
Architectuur van de Achterkant

promotoren
Frederik Vandyck

Gebed, Gebouw en Gemeenschap De vaak onzichtbare gebedshuizen

Dit werk onderzoekt hoe religieuze gebedshuizen in Turnhout, ondergebracht in gebouwen met een andere oorspronkelijke functie, zich ruimtelijk organiseren en zichtbaar zijn in deze kleinstedelijke context. Via tien casestudies van diverse geloofsgemeenschappen met een migratieachtergrond, die werden geselecteerd op basis van religie, typologie en bijkomend het religieuze netwerk, wordt de impact van deze gebedshuizen op de stedelijke ruimte en het samenleven geanalyseerd. Deze gebedshuizen blijven vaak onzichtbaar, zowel fysiek, doordat ze schuilgaan in nietherkenbare gebouwen als maatschappelijk, omdat hun rol en betekenis onderbelicht blijven in de stedelijke gemeenschap.

Het doel is na te gaan wat de invloed van architectuur is als sociale en culturele drager van identiteit en verbinding. Door middel van veldwerk, waaronder gesprekken met geloofsgemeenschappen, observaties, visuele documentatie en plattegronden, worden deze ruimtes geanalyseerd als meerlagige plekken van ritueel, ontmoeting, zorg en symboliek. De maatschappelijke relevantie van gebedshuizen is veelzijdig: ze bevorderen sociale cohesie, maken culturele diversiteit zichtbaar, bieden maatschappelijke dienstverlening en vormen ruimtes van zingeving en collectieve beleving. Tegelijk stellen ze ook ruimtelijke en politieke vragen, zoals die over het recht op religieuze expressie, de spanningen rond neutraliteit en de publieke zichtbaarheid van religie. Literatuur toont aan dat verhoogde zichtbaarheid van religieuze ruimtes het gevoel van eigenaarschap, verbondenheid en verantwoordelijkheid versterkt, zowel binnen de geloofsgemeenschappen als in de bredere stedelijke context. Architectuur wordt in dit onderzoek benaderd als middel voor sociale dialoog. Concepten worden aangereikt die kansen bieden om informeel in dialoog te treden. Deze concepten zijn inzetbaar in het denken over diversiteit, religieuze ruimte en stedelijk burgerschap. Dit onderzoek levert inzichten op die kunnen bijdragen aan een beter begrip van religieuze architectuur en aan beleidsvorming rond diversiteit met aandacht voor religieuze vrijheden, maatschappelijke integratie en de impact op wijk en omwonenden.

Contact

Mara Bouwens

CL1R1SZ