Het toekomstige DNA van Genk: Een ontwerpend onderzoek naar rewilding en more-than- human ontwerp met de rugstreeppad als gidssoort
Jordi Talboom
Master
Stedenbouw
en ruimtelijke planning
2024 — 2025
ontwerp
promotoren
Maarten Van Acker
Tara Op de Beeck
Genk-Noord vormt één geïntegreerd ontwerpgebied voor stedelijke rewilding, waarin vijf deelgebieden samen één geïntegreerde strategie vormen voor stedelijke rewilding in Genk-Noord, waarin restzones en infrastructuurranden worden ingezet als ecologische bouwstenen voor een adaptief, groenblauw netwerk dat stap voor stap evolueert naar een veerkrachtig stadslandschap voor mens én meer-dan-mens.
Stapsteen voor pionierssoorten: een braakliggend zandterrein in Genk-Noord wordt ingericht als ecologisch leefgebied met betonnen poelen, reliëfstructuren en groene corridors, die samen de rugstreeppad en andere soorten ruimte bieden voor voortplanting, migratie en spontane natuurontwikkeling binnen een robuust, klimaatadaptief ontwerp.
Ter hoogte van de Hengelhoefstraat wordt een bestaande onderdoorgang onder de E314 ingericht als ecologisch functionele faunapassage, die als sleutelverbinding binnen de noord-zuidcorridor van Genk-Noord veilige migratie mogelijk maakt voor soorten als de rugstreeppad, en versnipperde leefgebieden samenbrengt tot één robuust ecologisch netwerk.
Deze ecologische corridor tussen De Teut en Genk-Noord benut bestaande fietsinfrastructuur, zonbeschenen bermen en geïntegreerde waterstructuren zoals wadi’s en poelen om een multifunctioneel netwerk te creëren waarin soorten als de rugstreeppad veilig kunnen migreren, voortplanten en overleven binnen een klimaatadaptief en biodivers stadslandschap.
Langs de Hermeslaan maakt een amfibiepassage deel uit van een ecologische corridor waarin open bermen en braakliggende zones worden geactiveerd als leefgebied voor soorten zoals de rugstreeppad.
Het toekomstige DNA van Genk: Een ontwerpend onderzoek naar rewilding en more-than- human ontwerp met de rugstreeppad als gidssoort
Stedelijke rewilding als ruimtelijke strategie.
In een versnipperd stedelijk-industrieel landschap onderzoekt deze studie hoe rewilding, met de rugstreeppad als gidssoort, een nieuw ecologisch netwerk activeert in Genk. Via ontwerpstrategieën als Land Mosaics, groenblauwe bouwstenen en more-than-human design ontstaat een geïntegreerde visie op een toekomstbestendige, multispecies leefomgeving.
De toenemende verstedelijking en klimaatverandering stellen middelgrote steden zoals Genk voor complexe ecologische en ruimtelijke uitdagingen. Deze masterproef onderzoekt hoe het concept van stedelijke rewilding kan bijdragen aan een inclusieve, biodiverse en klimaatbestendige stedelijke toekomst.
De centrale onderzoeksvraag luidt: Hoe kan het concept van rewilding bijdragen aan het toekomstige DNA van Genk, met bijzondere aandacht voor de bescherming en verbetering van lokale dierpopulaties binnen een more-than-human ontwerpbenadering?
Binnen dit kader worden drie complementaire ontwerpstrategieën toegepast: Land Mosaics (ecologische netwerken), Groenblauwe Bouwstenen (klimaatrobuuste infrastructuur) en More-than-Human Design (ethische ruimtelijke inclusie van niet-menselijke soorten). Deze strategieën vormen samen een geïntegreerd systeem voor stedelijke rewilding. De rugstreeppad (Epidalea calamita) fungeert als gidssoort en maakt ruimtelijke knelpunten zichtbaar op het vlak van habitatkwaliteit en ecologische connectiviteit.
Op basis van literatuurstudie, casestudies en ecologische analyse wordt een visie voor stedelijke rewilding in Genk ontwikkeld. Deze visie wordt toegepast in een ontwerpend onderzoek in Genk-Noord, een versnipperd stedelijk-industrieel landschap met logistieke functies, restgronden en ecologisch onderbenutte ruimte. Daar worden vijf strategische deelgebieden onderzocht waarin poelen, corridors, faunapassages en tijdelijke natuur als bouwstenen dienen voor een robuust, verbonden en toekomstbestendig ecologisch netwerk.
Deze masterproef toont aan dat stedelijke rewilding niet louter natuurherstel beoogt, maar een ruimtelijke én maatschappelijke transformatie inluidt waarin menselijke en niet-menselijke belangen structureel geïntegreerd worden in het stedelijk ontwerp.