Onnodige Complexiteit: Hoe Onduidelijke Infrastructuur Keuzegedrag van Fietsers Beïnvloedt
Jochen Vloebergh
Master
Stedenbouw
en ruimtelijke planning
2024 — 2025
onderzoek
promotoren
Thomas Vanoutrive
Stijn Rybels
Waargenomen variatie in routes fietsers
Geselecteerde locatie case-study: kruising van Kipdorpbrug met Italiëlei nabij het Operaplein
Kaart met verkeersintensiteit vanuit de Frankrijklei
Kaart met afwijkende en ‘correcte’ routes vanuit de Italiëlei
Concepttekening: ‘Bundelen van fietsstromen’
Onnodige Complexiteit: Hoe Onduidelijke Infrastructuur Keuzegedrag van Fietsers Beïnvloedt
In het urbane landschap verschijnen vaak informele paden: smalle sporen in het gras, net naast de aangelegde route. Deze zogenaamde desire paths, of olifantenpaadjes, ontstaan wanneer collectief menselijk gedrag comfort laat primeren boven het volgen van de geplande infrastructuur. Ze vormen een spontane vorm van feedback, waarbij duidelijk wordt waar ontwerp en werkelijk gebruik van de ruimte niet op elkaar zijn afgestemd.
Het centrale onderwerp van dit onderzoek is fietsveiligheid en het genereren van inzicht in het gebruik van infrastructuur. Het doel is om infrastructuur te evalueren en na te gaan in welke mate deze aansluit bij de natuurlijke noden van de fietser. Hiervoor werd een locatie geselecteerd om te onderzoeken als case-study, in dit geval een complex stedelijk kruispunt. Het onderzoek werd uitgevoerd via een observerende methode waarbij met video-opnames werd gewerkt om het enorme volume fietsers te tellen en hun routes uit te kunnen tekenen. Zo werd een sterk inzicht verkregen in het gebruik van het kruispunt door fietsers.
De bevindingen tonen aan dat er beter kan worden afgestemd op het natuurlijke gedrag van de fietser. In totaal werd waargenomen dat 61,5% van alle fietsers afweek van de bedoelde of ‘correcte’ routes. Dit verschilt natuurlijk per locatie binnen het kruispunt, waardoor pijnpunten ook duidelijk konden worden geïdentificeerd. Uit het onderzoek kan worden geconcludeerd dat het effect van ondermaatse en onfunctionele infrastructuur duidelijk zichtbaar is in de routekeuze van fietsers, wat een rechtstreeks effect heeft op de veiligheid, doorstroming en comfort van fietsers en andere weggebruikers.