Omgaan met erfgoedruïnes in stedelijke context: de ruïnes van het voormalige kloostercomplex Sint-Paulussite te Antwerpen
Hanne Verhelst
Master Erfgoedstudies
2024 — 2025
onderzoek
promotoren
Phillipe Lemineur
Observatie verlengde noordvleugel Hanne Verhelst (Emma Claassens, 2025)
Overzicht van de Sint-Paulussite met aanduiding van de ruïnes (Hanne Verhelst, 2025)
Collage, Noordgevel van de verlengde noordvleugel ruïne (Hanne Verhelst, 2025)
Dynamische grafiek voor het beheer van erfgoedruïnes (Hanne Verhelst, 2025)
Concept schets reconstructie verlengde noordvleugel (Hanne Verhelst, 2025)
Omgaan met erfgoedruïnes in stedelijke context: de ruïnes van het voormalige kloostercomplex Sint-Paulussite te Antwerpen
Erfgoedruïnes in stedelijke context confronteren ons met complexe uitdagingen rond behoud, hergebruik en stedelijke ontwikkelingen. Deze uitdagingen beïnvloeden de manier waarop met erfgoedruïnes wordt omgegaan. Deze masterthesis onderzoekt deze problematiek aan de hand van een vergelijkende casusanalyse met bijzondere aandacht voor de Sint-Paulussite in Antwerpen. Het onderzoek beoogt inzicht te verwerven in de betekenis van erfgoedruïnes evenals in de diverse benaderingen.
Via literatuurstudie worden de concepten ruïne en erfgoedruïne gedefinieerd en gekaderd. Op basis hiervan is een reeks cases geselecteerd en geanalyseerd waarbij enkel stedelijke ruïnes in aanmerking komen die beschermd zijn en waarvoor reeds een vorm van managementbenadering bestaat. De vergelijkende casusanalyse resulteert in de ontwikkeling van een dynamische grafiek beheer erfgoedruïnes die fungeert als visueel instrument om cases te positioneren en ten opzichte van elkaar te vergelijken op basis van de managementbenaderingen en andere factoren. De dynamische grafiek positioneert de hoofdcase en brengt mogelijke managementbenaderingen voor deze site in kaart.
Uit dit onderzoek blijkt dat er geen eenduidige pasklare oplossing bestaat voor de omgang met erfgoedruïnes. Dit sluit aan bij het bredere debat over de consolidatie van het bestaande weefsel versus de reconstructie. Sommige sites vereisen een beperkt gebruik of hergebruik, terwijl andere een verantwoorde reconstructie toelaten.
De Sint-Paulussite illustreert hoe stedelijke contexten bepaalde benaderingen beperken of zelfs onmogelijk maken. De dynamische grafiek beheer erfgoedruïnes blijkt een waardevol instrument om spanningen te visualiseren, het gesprek met stakeholders te faciliteren en gedragen keuzes voor de toekomst van deze erfgoedruïnes te ondersteunen.