Casting doubts: Onderzoek naar metaallegeringen van ‘bronzen’ en ‘cooper’ op 17de en vroeg-18de-eeuwse kabinetten
 

In deze thesis staan de metalen decoratie-elementen op 17de en 18de-eeuwse Antwerpse kunstkabinetten en scribaenen centraal. Er wordt specifiek gefocust op de terminologische ambiguïteit die er heerst rond koperlegeringen zoals messing en brons. Het onderzoek maakt deel uit van het HOME-AGE-project (FED-tWIN BELSPO) en koppelt historisch, stilistisch en materiaal-technisch onderzoek aan portable XRF-analyse. Op deze manier wordt er inzicht verkregen in de historische context van ambachten en gilden, de aanwezige decoratie-materialen en de stilistische evolutie van deze meubeltypes. Er wordt ingezoomd op Hendrik van Soest als vooraanstaand ebbenhoutwerker in deze periode en regio. Zijn oeuvre wordt zowel materiaal-technisch, als stilistisch in kaart gebracht, waarbij dit oeuvre vergeleken wordt met internationale tegenhangers.

Uit de resultaten wordt geconcludeerd dat ‘bronzen’ ornamenten vaak verkeerdelijk worden benoemd. Hedendaags wetenschappelijk onderzoek toont aan dat deze ornamenten in de meeste gevallen uit ‘messing’ bestaan, een koper-zink legering. Deze vaststellingen werden ook gemaakt in het pXRF onderzoek dat in deze thesis werd uitgevoerd op acht kunstkabinetten, waarvan er drie worden toegeschreven aan van Soest. De terminologische ambiguïteit start in historische bronnen zoals archiefstukken, en wordt opgenomen in hedendaagse literatuur en referentiewerken. Hierdoor manifesteert de verkeerdelijke benoeming van ‘brons’ voor eigenlijke messing ornamenten zich ook in de collectiebeheersystemen van instellingen en musea. Dit wijst aan dat er een nood is aan correcte materiaal-identificatie binnen de erfgoedsector.